De AGEM gaat schone energie uit zon, wind en biomassa opwekken in de Achterhoek en leveren aan inwoners en bedrijven. Op 27 november was de officiële start. Wat moest er allemaal gebeuren voor het zover was en wie hebben daaraan bijgedragen?
Aanvalsplan Achterhoek
In februari 2009 werd ook in de Achterhoek de economische crisis voelbaar. Ondernemers, overheid en maatschappelijke organisaties beseften dat ‘ieder voor zich’ niet meer toereikend was en dat ze de crisis het beste schouder aan schouder het hoofd konden bieden. Samen, snel en duurzaam werd de slogan van het Aanvalsplan Achterhoek, de voorloper van de Achterhoek Agenda 2020. De agenda met als motto Op weg naar een duurzaam vitale regio in 2020 en daarna zette een stip op de horizon en agendeerde behalve de crisis ook de demografische ontwikkelingen in de regio.
De Tafel van Groenlo
Die duurzaamheidsambitie van de Achterhoek krijgt ruim vier jaar later echt gestalte bij de lancering van de Achterhoekse Groene Energie Maatschappij. Ook het project Achterhoek Duurzaam Verbouwen draagt daaraan bij. De Achterhoek wil in 2030 energieneutraal zijn, dat wil zeggen: geen CO2 meer uitstoten en zelfvoorzienend zijn op het gebied van energie uit hernieuwbare bronnen. Een duurzaam energiebedrijf waarvan de opbrengsten terugvloeien in de regionale economie, dat was dan ook wat De Tafel van Groenlo*, een groep bevlogen professionals onder leiding van industrieel Herman Hulshoff, in 2009 voor ogen stond. Om een dergelijk bedrijf te realiseren waren visie, lef en gecoördineerde actie nodig. De Tafel van Groenlo werd opgericht kort nadat 150 inwoners, bedrijven en gemeenten in september 2009 het Akkoord van Groenlo sloten, een intentieverklaring voor de Achterhoekse duurzaamheidsambitie. Marieke Frank, destijds wethouder Milieu in Oost Gelre, Regio Achterhoek, provincie Gelderland en Universiteit Twente boden ondersteuning, zowel inhoudelijk als op het gebied van lobby, administratie en communicatie. Zo stelde de provincie een energiekansenkaart voor de Achterhoek op die als basis dient voor de bedrijfsplannen.
Zon, wind, biogas en energie besparen
De vier manieren om de duurzaamheidsdoelstelling te halen waren snel duidelijk: energie uit zon, wind en biogas en daarnaast aanzienlijk besparen op het energieverbruik bij bedrijven en huishoudens: veertig procent van de doelstelling is gebaseerd op energiebesparing.
De Tafel van Groenlo ontwikkelde een businessplan voor de nieuw op te richten Achterhoekse Groene Energie Maatschappij en trok een kwartiermaker aan, Arien Scholtens van Greenspread. Een subsidie van de provincie Gelderland en de gemeenten maakte dit mogelijk. De opdracht aan de kwartiermaker was om de coöperatie AGEM op te richten, waarvoor de gemeenten gevraagd werd bedrijfskapitaal beschikbaar te stellen. De AGEM kwam als majeur project op de Achterhoek Agenda 2020 en wethouder Steven Kroon van Doetinchem werd bestuurlijk trekker. In het kader van project Europe 2020 Going Local stelde Regio Achterhoek een Local Action Plan op dat dient als leidraad voor de AGEM en als basis bij het aanvragen van Europese subsidies. Alle acht gemeenteraden gaven uiteindelijk groen licht voor een startkapitaal.
Succes vooral door samenwerking
Het succes dat de lancering van de AGEM genoemd mag worden is vooral te danken aan het geslaagde, complexe samenspel tussen wetenschap, overheid en ondernemers. Dat is precies het type samenwerking waar Achterhoek2020 voor staat: maatschappelijke organisaties (zoals kennisinstellingen, corporaties, zorginstellingen), overheden en bedrijfsleven leveren elk hun aandeel met behoud van eigen verantwoordelijkheden en bevoegdheden.
Veel personen hebben bijgedragen aan de AGEM door samen te werken en daarbij hun einddoel voor ogen te houden. Er zijn echter nog veel uitdagingen bij het decentraal opwekken van energie en het realiseren van de biogastransitie, zowel financieel als qua regelgeving. Wetgeving van het Rijk maakt het bijvoorbeeld moeilijk om het aanzienlijke Achterhoekse mestoverschot als brandstof te mogen gebruiken.
Samenleving aan zet
Directeur van de AGEM is Guus Ydema met aan zijn rechterhand Justin Pagden. Het bestuur is in handen van de acht gemeenten (i.c. de wethouders duurzame economie). Het verdere succes ligt nu vooral bij inwoners en bedrijven die willen overstappen op de AGEM om daar goed geprijsde, regionaal opgewekte en duurzame energie af te nemen! Hetzelfde geldt voor het energiezuinig maken van een substantieel deel van de Achterhoekse woningen (zowel huurwoningen als particulier woningbezit): de samenleving is aan zet!
*De Tafel van Groenlo van het eerste uur bestaat uit Herman Hulshoff (Koninklijke Hulshoff), Gijs van Selm (Waterstromen), Arjan Prinsen (Groot Zevert), Otto Willemsen (Duurzam4Life), Roland Bus (provincie Gelderland), Maarten Arentsen (Universiteit Twente), Joke Emaus en Martine Angenent (Regio Achterhoek). Het platform blijft zich onverminderd inzetten voor een energieneutrale Achterhoek.
